ప్రమద- బచేంద్రి పాల్

ప్రమద

సాహస వనిత బచేంద్రి పాల్: అసాధ్యాన్ని సుసాధ్యం చేసిన ఆదర్శమూర్తి

-నీరజ వింజామరం 

ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన శిఖరం మౌంట్ ఎవరెస్ట్‌ను అధిరోహించిన మొట్టమొదటి భారతీయ మహిళగా చరిత్రలో సుస్థిర స్థానాన్ని సంపాదించుకున్నబచేంద్రి పాల్ జీవితం అకుంఠిత దీక్షకు, తిరుగులేని ఆత్మవిశ్వాసానికి నిలువెత్తు నిదర్శనం. హిమాలయాల ఒడిలో పుట్టి, పెరిగి, ఆ పర్వతాలనే తన జీవిత లక్ష్యంగా మలచుకున్న ఆమె ప్రయాణం, ప్రతి భారతీయ మహిళకు గొప్ప స్ఫూర్తినిస్తుంది.

బచేంద్రి పాల్ 1954 మే 24న ఉత్తరాఖండ్‌ రాష్ట్రంలోని నకూరి అనే మారుమూల గ్రామంలో జన్మించారు. ఆమె తండ్రి కిషన్ సింగ్ పాల్ ఒక చిన్న వ్యాపారి, తల్లి హన్సా దేవి. ఐదుగురు సంతానంలో ఆమె మూడవ వారు. గ్రామీణ, మధ్యతరగతి కుటుంబంలో పుట్టడం వలన ఆమె చిన్నప్పటి నుంచే కష్టపడే తత్వాన్ని అలవర్చుకున్నారు. పాఠశాలకు వెళ్లడం దగ్గర నుండి, తల్లికి ఇంటి పనులలో, తండ్రికి పొలం పనులలో సహాయం చేయడం వరకు ప్రతిదీ ఆమెకు ఒక శారీరక శిక్షణగా మారింది. ఈ శ్రమ ఆమె శరీరానికి సహజమైన దృఢత్వాన్నిఅందించింది.

కుటుంబ ఆర్థిక పరిస్థితి సరిగాలేకపోయినా, బచేంద్రి చదువులో చురుకుగా ఉండి, అనేక కష్టాలకోర్చి బీఏ (గ్రాడ్యుయేషన్), ఆపై సంస్కృతంలో ఎంఏ మరియు బీ.ఎడ్ కూడా పూర్తి చేశారు. ఆమె కుటుంబం ఆమె టీచర్‌గా స్థిరపడాలని ఆశించింది. అయితే, ఆమెకు ఉద్యోగం దొరకడంలో ఆలస్యం జరిగింది. ఈ సమయంలో ఆమె దృష్టి తన చిన్ననాటి ఆసక్తి అయిన సాహస క్రీడలపై మళ్లింది.

ఆమెలోని సాహస స్ఫూర్తిని మొట్టమొదటగా నిరూపించిన సంఘటన, ఆమె 12 ఏళ్లవయసులో స్నేహితులతో కలిసి ఎటువంటి శిక్షణ లేకుండా 13,000 అడుగుల ఎత్తుగల శిఖరాన్ని విజయవంతంగా అధిరోహించడం. ఆ అనుభవం ఆమె జీవితాన్ని మలుపు తిప్పింది. చివరకు ఆమె టీచర్‌గా కాకుండా, ప్రొఫెషనల్ పర్వతారోహకురాలిగా మారాలని నిశ్చయించుకున్నారు. దీని కోసం ఆమె ఉత్తర కాశీలోని ‘నెహ్రూ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మౌంటెనీరింగ్ (NIM)’లో అడ్వెంచర్ కోర్సులో చేరి, తన ప్రతిభతో అక్కడ ఉత్తమ విద్యార్థినిగా గుర్తింపు పొందారు.

బచేంద్రి పాల్ ప్రతిభను గుర్తించిన పర్వతారోహణ సంస్థలు, ఆమెను 1984లో జరిగిన భారతదేశపు నాలుగవ ఎవరెస్ట్ యాత్ర అయిన ‘ఎవరెస్ట్ 84′ బృందంలో ఎంపిక చేశారు. ఈ బృందంలో ఆమెతో పాటు ఆరుగురు మహిళలు, పదకొండు మంది పురుషులు ఉన్నారు. ఇది ఆమె జీవితంలో ఒక చారిత్రక అవకాశం. దక్షిణ కొలబార్ మార్గం (నేపాల్ వైపు) ద్వారా ఈ యాత్ర ప్రారంభమైంది.

ఎవరెస్ట్ యాత్రలో ఆమె ఎదుర్కొన్న అత్యంత కఠినమైన సవాలు మరియు మరపురాని సంఘటన మంచు తుఫాను. 1984 మే మధ్యలో, క్యాంప్ III సమీపంలో ఆమె బృందం విశ్రాంతి తీసుకుంటున్న ప్పుడు, ఒక భయంకరమైన మంచు తుఫాను వారి శిబిరంపై విరుచుకుపడింది.

టెంట్లు పూర్తిగా మంచు కింద కూరుకుపోయాయి. ఆమె సహా చాలా మంది సభ్యులు గాయపడ్డారు. చాలా మంది సభ్యులు గాయాల కారణంగా, మానసిక ఆందోళనతో యాత్రను విరమించుకున్నారు.

తలకు గాయమైనప్పటికీ, బచేంద్రి పాల్ మాత్రం వెనకడుగు వేయడానికి నిరాకరించారు. మృత్యువు అంచుల వరకు వెళ్లి తిరిగి వచ్చిన ఆమె “నేను చావలేదు, కాబట్టి నేను నా లక్ష్యాన్ని చేరుకోగలను” అని గట్టిగా నమ్ముకున్నారు. ఆమె ప్రదర్శించిన ఈదృఢ సంకల్పం మరియు సంక్షోభ నిర్వహణ ఆమెలోని గొప్ప నాయకత్వ లక్షణాలను చాటి చెప్పాయి.

సంక్షోభం నుంచి కోలుకున్న తర్వాత, ఆమె మే 22న చివరి శిబిరమైన క్యాంప్ IV (సౌత్ కొలబార్) చేరుకున్నారు.

డెత్ జోన్లో ఆమె తన తుది పయనాన్ని మే 23 తెల్లవారుజామున ప్రారంభించారు. ఆక్సిజన్ స్థాయిలు అత్యంత తక్కువగా ఉండే 8,000 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ ఎత్తులో ఉన్న’డెత్ జోన్’ గుండా సాగింది.

అనేక గంటల పాటు కఠినమైన మంచు కొండలను అధిగమించి, 1984 మే 23 మధ్యాహ్నం 1:07 గంటలకు బచేంద్రి పాల్ ఎవరెస్ట్ శిఖరాన్ని విజయవంతంగా అధిరోహించారు. ఈ ఘటనతో ఎవరెస్ట్‌ను అధిరోహించిన మొట్టమొదటి భారతీయ మహిళగా మరియు ప్రపంచంలో ఐదవ మహిళగా ఆమె చరిత్ర సృష్టించారు.

శిఖరాన్ని చేరుకున్న తర్వాత, ఆమె కేవలం 43 నిమిషాలు మాత్రమే అక్కడ గడిపారు. ఈ సమయంలో ఆమె మోకాళ్లపై కూర్చుని మంచుకు నమస్కరించారు. ఆమె వెంట తీసుకెళ్లిన దుర్గామాత పటం, హనుమాన్ చాలీసా మరియు కొన్ని స్వీట్లను మంచులో ఉంచి, తన విజయానికి కారణమైన ప్రకృతికి మరియు దైవానికి కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. ఈ విజయం ఆమెకు అద్భుతమైన శాంతిని అందించింది.

బచేంద్రి పాల్ సాహసానికి ప్రభుత్వం చక్కటి  గుర్తింపునిచ్చింది.  1984లో దేశపు నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీ, 1986లో క్రీడారంగంలో అత్యున్నత పురస్కారం అర్జున అవార్డు, 2019లో భారతదేశపు మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మభూషణ్ లభించాయి.

ఎవరెస్ట్ విజయం తర్వాత, బచేంద్రి పాల్ తన జీవితాన్ని పూర్తిగా సాహస క్రీడల ప్రోత్సాహానికే అంకితం చేశారు. ఆమె **టాటా స్టీల్ అడ్వెంచర్ ఫౌండేషన్ (TSAF)**లో డైరెక్టర్‌గా, ఆపై చీఫ్‌గా బాధ్యతలు నిర్వర్తించి, వేలాది మంది యువతకు, ముఖ్యంగా మహిళలకు శిక్షణ ఇచ్చారు. ఆమె నాయకత్వ లక్షణాలకు నిదర్శనమయిన ఆమె నాయకత్వం వహించిన ముఖ్యమైన మహిళా యాత్రలు:

ఆల్-విమెన్ రాఫ్టింగ్ యాత్ర (1994): గంగా నదిలో 2,500 కిలోమీటర్లకు పైగా సాగిన సాహసయాత్ర.

ఆల్-విమెన్ ట్రాన్స్-హిమాలయన్ ఎక్స్‌పెడిషన్ (1997): అరుణాచల్ ప్రదేశ్ నుండి సియాచిన్ గ్లేసియర్ వరకు సుమారు 4,000 కిలోమీటర్లు, 7 నెలలకు పైగా సాగిన ఈ యాత్ర మహిళల పట్టుదలకు ప్రపంచ రికార్డుగా నిలిచింది. ఈ యాత్రలో ఆమె ప్రదర్శించిన సమర్థవంతమైన సంక్షోభ నిర్వహణ మరియు బృందస్ఫూర్తి అపారం.

బచేంద్రి పాల్ తన చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచానికి, ముఖ్యంగా మహిళలకు ఒక శక్తివంతమైన స్ఫూర్తిగా నిలిచారు. ఆమెను ప్రోత్సహించిన అంశాలలో ప్రధానమైనవి, తన స్వంత కలపై ఆమెకు ఉన్న తిరుగులేని నమ్మకం,

ఆమె శిక్షణ సంస్థలు మరియు యాత్రల నుండి లభించిన అపారమైన మద్దతు మరియు సహకారం.

ఆమె నినాదం”నేను మహిళను, ఇది చేయలేను అనే ఆలోచన రాకూడదు. జీవితంలో ఏది అసాధ్యం కాదు.”అనే ఆమె మాటలు ఎందరికో ఆదర్శం.

ఆమె అత్యంత ధైర్యశాలి అయినప్పటికీ, ఆమె వ్యక్తిత్వంలో వినయం మరియు నిరాడంబరత ఉన్నాయి.

శారీరకంగా, మానసికంగా ఆమె చాలా దృఢమైన వ్యక్తి. ఎవరెస్ట్ విజేత అయినప్పటికీ, ఆమె ఎప్పుడూ సాధారణ జీవితాన్ని గడపడానికి ఇష్టపడతారు. ఆమె ఒక ఆదర్శవంతమైన నాయకురాలు. సాహస క్రీడలలో భద్రతకు, క్రమశిక్షణకు అధిక ప్రాధాన్యత ఇచ్చేవారు.

ఆమె తన ఎవరెస్ట్ ప్రయాణాన్ని వివరిస్తూ’ఎవరెస్ట్: మై జర్నీ టు ది టాప్’అనే పుస్తకం రాశారు. ఈ పుస్తకం ఆమె అనుభవాలను, ఆటుపోట్లను మరియు విజయ పరంపరను వివరిస్తూ యువతకు మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుంది.

బచేంద్రి పాల్ జీవితం పర్వతారోహణ యొక్క శిఖరం లాంటిది. ఆమె ప్రయాణం నిరాడంబరత, కష్టపడే తత్వం, పట్టుదల మరియు సాహస స్ఫూర్తి కలగలిసిన ఒక అద్భుతమైన కథ. హిమాలయాల ఎత్తుకు చేరుకున్నప్పటికీ, ఆమె తన మూలాలను, వినయాన్ని ఎప్పుడూ మర్చిపోలేదు. ఆమె కేవలం ఎవరెస్ట్‌ను అధిరోహించిన మొదటి భారతీయ మహిళ మాత్రమే కాదు, లక్ష్య సాధనలో ఎన్ని ఆటంకాలు ఎదురైనా, ఆత్మవిశ్వాసం మరియు అంకితభావంతో వాటిని ఛేదించవచ్చని నిరూపించిన ఆదర్శమూర్తి. బచేంద్రి పాల్ సాహస గాథ భారతీయ యువతకు, ముఖ్యంగా మహిళలకు ఎప్పటికీ నిలిచే ఒక అద్భుతమైన స్ఫూర్తి పతాకం.

*****