అనుసృజన
వ్రుంద్ ( Vrind (1643–1723) )
– ఆర్.శాంతసుందరి
వ్రుంద్ ( Vrind (1643–1723) ) మార్వాడ్ కి చెందిన సుప్రసిద్ధ హిందీ కవి. బ్రిజ్ భాషలో దోహాలు రాసాడు. 70౦ నీతికవితలు రాసాడు. అతని దోహాలను కొన్ని చూడండి
1. జైసే బంధన్ ప్రేమ్ కౌ , తైసో బంధ్ న ఔర్
కాఠహి భేదై కమల్ కో , ఛేద్ న నికలై భౌంర్
ప్రేమ వల్ల ఏర్పడే బంధం లాంటిది మరొకటుండదు
గండు తుమ్మెద కూడా/ కర్రలో రంధ్రం చేస్తుందే తప్ప కమలాన్ని ఛేదించదు.
2. అతి పరిచయ్ తే హోత్ హై , అరుచి అనాదర్ భాయ్
మలయాగిరి కీ భీలనీ , చందన్ దేత్ జరాయ్
ఎవరితోనైనా మరీ ఎక్కువగా పరిచయం పెంచుకుంటే వారి మీద అనాసక్తి, అగౌరవమూ కలుగుతాయి
మలయపర్వతం మీద నివసించే భిల్లస్త్రీ వంటచెరకుగా గంధపు కర్రలని ఉపయోగించు కుంటుంది !
3. జో పావై అతి ఉచ్చ్ పద్ , తాకో పతన్ నిదాన్
జ్యో తపి తపి మధ్యాహ్న్ లౌ , అస్తు హోతు హై భాన్
మధ్యాహ్నమంతా తీవ్రమైన నిప్పులు కురిపించే సూర్యుడికి కూడా అస్తమయం తప్పనట్టే
అతి ఉన్నత పదవిని అలంకరించిన వారికి ఎప్పుడో ఒకప్పుడు పతనం తప్పదు
4. ఫేర్ న హ్వైహై కపట్ సో , జో కీజై బ్యోపార్
జైసే హాండీ కాఠ్ కీ , చఢై న దూజీ బార్
చెక్కతో చేసిన పాత్రని రెండోసారి పొయ్యిమీదికి ఎక్కించటం సాధ్యం కానట్టే
ఇతరులని మోసగించి పనులు సాధించుకునేవాళ్ళు ఆ పని మళ్ళీ మళ్ళీ చెయ్యలేరు
5. నైనా దేత్ బతాయ్ సబ్ , హియ్ కో హేత్ అహేత్
జైసే నిరమల్ ఆరసీ , భలీ బురీ కహి దేత్
స్వచ్ఛమైన అద్దం మంచినీ చెడునీ ఉన్నదున్నట్టు చూపించినట్టే
మనసులోని మంచితనాన్నీ, కల్మషాన్నీ కళ్ళు బైటపెట్టేస్తాయి
6.కరత్ కరత్ అభ్యాస్ తే , జడమతి హోత్ సుజాన్
రసరీ ఆవత్ జాత్ తే , సిల్ పర్ పరత్ నిసాన్
శిల మీద తాడు అదిమిపెట్టి అటూ ఇటూ లాగుతూ ఉంటే ఏదో ఒక రోజు దాని మీద ఆ తాటి గుర్తు పడినట్టే
విడవకుండా అభ్యాసం చేస్తూ పోతే, మందబుద్ధి కూడా మంచి జ్ఞానాన్ని సంపాదించుకోగలుగుతాడు
7.దుష్ట్ న ఛాడై దుష్టతా , బడీ ఠౌరహూ పాయ్
జైసే తజై న స్యామతా , విష్ శివ్ కంఠ్ బసాయ్
శివుడి కంఠంలో స్థానం సంపాదించుకున్నప్పటికీ విషం తన నల్ల రంగును విడిచి పెట్టనట్టే
ఎంత పెద్ద పదవిలో ఉన్నా, ఉన్నత స్థాయికి చేరుకున్నా , దుష్టులు తమ చెడ్డ గుణాన్ని వదులుకోరు
8. సరసుతి కే భండార్ కీ , బడీ అపూరబ్ బాత్
జ్యో ఖరచై త్యో త్యో బఢై , బిన్ ఖరచై ఘటి జాత్
సరస్వతి ధనాగారానికి సంబంధించి చాలా విచిత్రమైన విషయం ఒకటుంది
అది ఖర్చు పెట్టినకొద్దీ పెరిగిపోతుంది, దాన్ని ఖర్చు పెట్టకపోతే తరిగిపోతుంది
9.విద్యాధన్ ఉద్యమ్ బినా , కహో జు పావై కౌన్
బినా డులాయే నా మిలై , జ్యో పంఖా కీ పౌన్
విసనకర్రని చేత్తో ఊపందే గాలి తగలనట్టే
శ్రమించకుండా ఎవరికీ విద్యాధనం లభించదు
10.ఊంచే బైఠే నా లహై , గున్ బిన్ బడపన్ కోయి
బైఠో దేవల్ సిఖర్ పర్, బాయస్ గరుడ్ న హోయి
గుణవంతుడు కాని వాడు ఉన్నత స్థానంలో కూర్చున్నంత మాత్రాన గొప్పవాడైపోడు
దేవాలయ శిఖరం మీద వాలినంత మాత్రాన కాకి గరుడ పక్షి అవలేదు.
11.బురే లగత్ సిఖ్ కే వచన్ , హియే బిచారో ఆప్
కరువే భేషజ్ బిన్ పియే , మిటై న తన్ కో తాప్
మిమ్మల్ని ఎవరైనా కోప్పడి మందలిస్తే నొచ్చుకుంటారు, కానీ ఒకసారి ఆలోచించండి
చేదు మందు తాగకపోతే ఒళ్ళు పేలిపోయే జ్వరం తగ్గదు కదా !
*****
ఆర్.శాంతసుందరి నాలుగు దశాబ్దాలకి పైగా అనువాద రంగంలో కృషి చేసారు. కథ,కవిత,నవల,నాటకం, వ్యాసాలు , ఆత్మకథలు , వ్యక్తిత్వ వికాసానికి సంబంధించిన అన్ని ప్రక్రియల్లోనూ అనువాదాలు చేసి 76 పుస్తకాలు ప్రచురించారు . ప్రఖ్యాత రచయిత ,కొడవటిగంటి కుటుంబరావు వీరి తండ్రి. ఆయన రాసిన నవల,’ చదువు’ని శాంతసుందరి హిందీలోకి అనువదించారు.కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ దాన్ని ప్రచురించింది. వీరి భర్త గణేశ్వరరావు ప్రముఖ కథారచయిత. ఈమె చేసిన అనువాదాలలో, ‘మహాశ్వేతాదేవి ఉత్తమ కథలు’, ‘ అసురుడు’ , డేల్ కార్నెగీ రాసిన రెండు పుస్తకాలూ , బేబీ హాల్దార్ జీవితచరిత్ర వంటివి ముఖ్యమైనవి. ఇవికాక ఎన్నో కవితా సంపుటాలనూ, సంకలనాలనీ, కథా సంకలనాలనీ హిందీ-తెలుగు భాషల్లో పరస్పరం అనువదించారు. ఈమెకి తమిళం కూడా బాగా వచ్చు. వైరముత్తు కవితలని తెలుగులోకి అనువదించి తెలుగు పత్రికల్లో ప్రచురించారు.సాహిత్య కుటుంబంలో జన్మించిన శాంతసుందరికి సంగీతంలో కూడా ప్రవేశం ఉంది. అనేక దేశాలు పర్యటించారు. రెండు తెలుగు సినిమాల స్క్రిప్టుని హిందీలోకి అనువదించారు.
‘ప్రేమ్ చంద్ బాలసాహిత్యం -13 కథలు ‘ అనువాదానికి పొట్టిశ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం వారి ఉత్తమ అనువాద పురస్కారం లభించింది. ‘ ఇంట్లో ప్రేమ్ చంద్ ‘ తెలుగు అనువాదానికి 2014 కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమీ అవార్డు లభించింది. శాంతసుందరి నవంబరు 11, 2020 లో తమ 73వ యేట కన్నుమూసారు.